مقایسه تطبیقی وجوه شباهت فی‎مابین «طلب» در ساحت معنوی (دعا) با «تقاضا» در ساحت مادی (دیزاین)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار طراحی صنعتی، دانشکده طراحی دانشگاه هنر اسلامی، تبریز- ایران.

2 دانشجوی دکترای تخصصی رشته طراحی صنعتی، دانشکده طراحی، دانشگاه هنر اسلامی، تبریز- ایران

چکیده

نیازهای انسانی به عنوان بن‎مایه و بستر اندیشه برای برنامه‎ریزی و حیات، همواره از اهمیتی گریزناپذیر برخوردار بوده اند. از این رو نیاز را می‎توان، به مثابه نیروی محرکه یک سیستم تشبیه کرد که نقطه شروع فرایند مطالبه و درخواست بشر، رکن اصلی و وجه مشترک در دعا و دیزاین می‎باشد. در ایدئولوژی اسلامی، سبک زندگی مومنانه، دارای یکپارچگی در ساحت مادی و معنوی است و از این رو دارای شباهت‎هایی قابل تطبیق با فرایندهای تفکر طراحی می‎باشد. نیاز و تقاضا به عنوان ارکان اصلی دعا و دیزاین، عدم قطعیت و تحمل ابهام، طی دوره نهفتگی و صبر فعال، فرایندی بودن و بداعت در طراحی، از مهم‎ترین وجوه اشتراک در قیاس تطبیقی دعا و دیزاین است. فرایند طراحی، فرایندی خلاقه و در راستای پاسخ به نیاز و تقاضای کاربر است. خلاقیت از صفات ربوبی بوده و خلق کردن امری قدسی تلقی می‎گردد. استجابت دعا و یافتن راه حل خلاقانه در مسائل طراحی، بر پایه نیاز دعا کننده و کاربر، نیازمند برنامه‎ریزی و طراحی در ساحت معنویت است که طی فرایندی در ساحت مادی نمود می‎یابد و موید تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفتی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Comparative comparison on the aspects of similarity between “Request” in spiritual field (Pray) and “Demand”

in material field (Design)

Seyed Ali Faregh*[1], Behnaz Fouladpanjeh[2]

 

Abstract:

Human needs have always been of inescapable importance as the foundation and basis of thought for planning and life. Therefore, the need can be compared as the driving force of a system, which is the starting point of the process of human demand and request, the main pillar and common feature in prayer and design. In Islamic ideology, the religious lifestyle has integrity in the material and spiritual spheres and therefore has similarities compatible with design thinking processes. Need and demand as the main elements of prayer and design, uncertainty and tolerance of ambiguity, during the latent period and active patience, being a process and innovation in design, are among the most important points of commonality in the comparative comparison of prayer and design. The design process is a creative process in line with the needs and demands of the user. Creativity is one of God's attributes and creation is considered a sacred thing. Answering prayer and finding a creative solution in design issues, based on the needs of the supplicant and the user, requires planning and design in the spiritual field, which manifests itself in a process in the material field and confirms the impact of non-cognitive factors on cognitive.

Keywords: prayer, design, need, demand, request

 

[1]- Member of the Faculty of Design, Islamic Art University of Tabriz, (*Responsible Author), sfaregh@tabriziau.ac.ir

2- PhD student of Industrial Design, Tabriz University of Islamic Arts, Faculty of Design, be.fouladpanjeh@tabriziau.ac.ir

 

  • منابع

    • ابن منظور، محمد بن مکرم، 1415 ق، لسان العرب، دار صار، بیروت.
    • ارسطو، 1378، ارگانون، ترجمه میرشمس‎الدین ادیب سلطانی، انتشارات نگاه، تهران.
    • استرنبرگ، رابرت جی؛ استرنبرگ، کارین، 1400، روانشناسی شناختی، ترجمه سیدکمال خرازی و الهه حجازی، انتشارات سمت، چاپ سوم، تهران.
    • اکبری بیرق، حسن، 1387، اخلاق ایمان مدار (مطالعه تطبیقی فلسفه اخلاق ازنظر مولانا و کیرکگور)، پژوهش‎های ادب عرفانی، دوره 2، شماره 3، صفحه 75 – 90.
    • ایزوتسو، توشیهیکو، 1360، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، انتشارات بهمن، تهران.
    • ایمان، محمدتقی، 1399، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ پنجم، قم.
    • باقری طالقانی، 1396، کاربرد روانشناسی شناختی در طراحی صنعتی، انتشارات سمت (مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی دانشگاه سمنان)، چاپ دوم، تهران.
    • براندن، ناتانیل، 1376، روانشناسی حرمت نفس، ترجمه جمال هاشمی، شرکت سهامی انتشار، تهران.
    • بلیکی، نورمن، 1399، طراحی پژوهش‎های اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، نشر نی، چاپ سیزدهم، تهران.
    • بونگه، ماریو، 1395، فرهنگنامه فلسفی، ترجمه علیرضا امیرقاسمی، انتشارات اختران، تهران.
    • پارسونز، گلن، 1400، فلسفه دیزاین، ترجمه افشین خاکباز، نشر مشکی، چاپ سوم، تهران.
    • پورسینا، زهرا، 1385، تاثیر گناه بر معرفت، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.
    • تفلیسی، ابوالفضل، 1360، وجوه قران، نشر بنیاد، تهران.
    • جاهد، رضا، 1376، گنج‏های معنوی، آیین تربت، مشهد مقدس.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1383 الف، حکمت عبادات، انتشارات اسراء، قم.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1383 ب، رازهای نماز، انتشارات اسراء، قم.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1385 الف ، تفسیر موضوعی معاد در قرآن، انتشارات اسراء، قم.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1385 ب ، صورت و سیرت انسان در قرآن، انتشارات اسراء، قم.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1389 الف، انسان از آغاز تا انجام، انتشارات اسراء، قم.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1389 ب، تفسیر انسان به انسان، انتشارات اسراء، قم.
    • جوهری، اسماعیل بن قماد، 1376، الصحاح تاج اللغه، دارالقلم، بیروت.
    • جیمز، ویلیام، 1367، دین و روان، ترجمه مهدی قاینی، انتشارات دارالفکر، تهران.
    • حاتمی ورنوسفادرانی، محمدرضا؛ 1389، بینش خلاق، انتشارات علمی، تهران.
    • حاجیلو، فتانه، 1399، درآمدی بر نیازهای انسانی، انتشارات دانشگاه تبریز، تبریز.
    • حافظ نیا، محمدرضا، 1392، مقدمه‎ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، چاپ نوزدهم، تهران.
    • حسین زاده، محمد، 1383، مبانی معرفت دینی، انتشارات امام خمینی، قم.
    • حسینی، سید محمد؛ حسینی، فاطمه السادات، 1392، تأثیر دعا بر معرفت، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
    • خزائلی، محمدعلی، 1365، شرح دعای سحر، انتشارات فیض کاشانی، تهران.
    • خواجوی، محمد، 1388، رساله وجودیه در معرفت ربوبیه، انتشارات مولی، تهران.
    • دیلمی، حسن بن ابی الحسن، 1374، ارشاد القلوب فی المواعظ الحکم، چاپ حیدری، قم.
    • رهبر، محمدتقی، 1377، اخلاق و تربیت اسلامی، انتشارات سمت، تهران.
    • شجاعی، محمدصادق، 1386، نظریه نیازهای معنوی از دیدگاه اسلام و تناظر آن با سلسله‌مراتب نیازهای مازلو، دوفصلنامه مطالعات اسلام و روانشناسی، سال 1، شماره 1، صفحه 87 – 116.
    • شولتز، دوآن، 1386، روانشناسی­کمال (الگوی شخصیت کامل)، ترجمه گیتی­خوشدل، انتشارات­پیکان، چاپ چهارم، تهران.
    • صدوق، محمد ابن علی، 1410 ق، شیخ حسین اعلمی، الامالی، موسسه علمی، بیروت.
    • طباطبایی، سید محمدحسین، 1364، تفسیر المیزان، بنیاد علوم اسلامی، تهران.
    • طباطبایی، سید محمدحسین، 1376، تفسیر المیزان، سید محمدباقر موسوی همدانی، نشر بنیاد، تهران.
    • طباطبایی، سید محمدحسین، 1383، طریق عرفان، نشر بکاء، تهران.
    • طباطبایی، سید محمدحسین، 1417 ق، المیزان فی تفسیر القرآن، نشر جامعه مدرسین حوزه، قم.
    • طباطبایی، سید محمدحسین، 1393 م، المیزان فی تفسیر القرآن، موسسه الاعلمی، بیروت.
    • طبرسی، فضل ابن حسن، 1415 ق، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، موسسه الاعلمی، بیروت.
    • عبدالباقی، محمدفؤاد، 1383، المعجم المفهرس، نوید اسلام، قم.
    • فرانکل، ویکتور امیل، 1379، پزشک و روح، ترجمه فرخ سیف بهزاد، نشر درسا، چاپ دوم، تهران.
    • فرانکل، ویکتور امیل، 1381، انسان در جستجوی معنای غایی، ترجمه احمدصبوری و عباس­شمیم، نشر تهران­صدا­قصیده، تهران.
    • فرانکل، ویکتور امیل، 1383، فریاد ناشنیده برای­معنا، ترجمه مصطفی تبریزی و علی علوی­نیا، نشر فراروان، چاپ­دوم، تهران.
    • فرانکل، ویکتور امیل، 1386، انسان در جستجوی معنا، ترجمه نهضت صالحیان و میهن­میلانی، نشر درسا، چاپ­هجدهم، تهران.
    • فخررازی، 1371، تفسیر کبیر، ترجمه علی اصغر حلبی، انتشارات اساطیر، تهران.
    • کراس، نایجل، 1398، تفکر طراحی(فهم چگونگی تفکر و­کار طراحان)، ترجمه مهدی­مقیمی، انتشارات کتاب­وارش، تهران.
    • کرمانی، محمد، 1384، دعا و نیایش، نشر آستان قدس رضوی، مشهد مقدس.
    • لاندین، رابرت ویلیام، 1383، نظریه­ها و نظام­های­روانشناسی، ترجمه یحیی­سیدمحمدی، انتشارات­ویرایش، چاپ سوم، تهران.
    • لاوسون، برایان، 1388، طراحان چگونه می‎اندیشند، ابهام‎زدایی از فرایند طراحی، ترجمه حمید ندیمی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ سوم، تهران.
    • مجلسی، محمدباقر، 1362، بحار الانوار، دارالمکتب الاسلامیه، تهران.
    • مصباح، محمدتقی، 1371، معارف قرآن، موسسه در راه حق، قم.
    • مظهری، محمد ثناالله، 1412 ق، التفسیر المظهری، مکتب رشدیه، پاکستان.
    • ملاصدرا، 1363، مفاتیح الغیب، تصحیح محمد خواجویی، موسسه تحقیقات فرهنگی، تهران.
    • ملاصدرا، 1380، الشواهد الربوبیه، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، تبلیغات اسلامی، قم.
    • نجاتی، محمد عثمان، 1367، قرآن و روانشناسی، ترجمه عباس عرب، نشر رضوی، مشهد مقدس.

     

    • Bamford, G. (1990) Design, Science and Conceptual Analysis. In J. Plume (ed.) Architectural Science and Design in Harmony: Proceeding of the Joint ANZAScA/ADTRA Conference, Sydney, July 10-12, 1990. Australia & Nea Zealand Architectural Science Association, pp. 229-38.
    • Brereton, M., Cannon, D., Mabogunje, A., and Leifer, L. (1996). Collaboration in Design Teams: How to social Interaction Shapes the Products, in N. Cross, H. Christians and K. Dorst (eds) Analysing Design Activity, Chichester: Willey Bucciarelli, L. (1994) Designing Engineers, Cambridge, MA: MIT Press.
    • Cattell, R. B. (1971) Abilities: Their structure, growth and action. Boston, MA: Houghton Mifflin.
    • Clark, L., (2009). Definition of Want vs. Need, paper was developed by a student taking a Philanthropic studies course taught at Grand Valley State University.
    • Dark, J. (1979) The Primary Generator and the Design Process, Design Studies, Vol. 1, 36-44.
    • Davis, R., (1985). A Psychological Enquiry into the Origination and Implementation of Ideas, MSc Thesis, Department of Management Sciences, University of Manchester Davis. R. and Talbot, R. (1987) Experiencing Ideas: Identity, Insights and the Imago, Design Studies, Vol. 8, 17-25
    • Eastman, C. M. (1970). On the Analysis of Intuitive Design Processes. In G. T. moore (ed.), emerging methods in environmental design and planning. USA: MIT.
    • Garret, J., (2004). Needs, Wants, Interests, Motives, Available at: wku.edu/jan.garret/ethics/senethic.hym.
    • Gedenryd, H. (1998) How Designer Work, PhD Thesis, Department of Cognitive Science, Lund University, Sweden.
    • Heskett, J. (2005) Design: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
    • Jones, C. (1970) Design Methods: Seeds of Human Future. London: Willey-Interscience.
    • Kaufman, R., & English, F.W. (1979). Needs assessment: Concept and Application, Englewood Cliffs, NJ: Educational technology Publications.
    • Koenig, H., (1997). Hand Book of Religion and Mental Health, Academic Press.
    • Kopple, R. H., Storm, B.C. (2014) Escaping mental fixation: Incubation and inhibition in creative problem solving. Memory, 22(4), 340-348.
    • Lawson, B., (1994). Design in Mind, Oxford: Butterworth-Heinemann.
    • Lawson, B., (2004). What Designer Know, Oxford: Architectural Press / Elsevier.
    • Lawson, B., (2006). How Designers Think, Oxford: Architectural Press / Elsevier.
    • Levin, P., (1966). Decision Making in Urban Design, Watford, UK: Building Research Establishment.
    • Maccoby, M., (1991). The Innovation Mind at Work, IEEE Spectrum, December, 23-35.
    • March, L., (1976). The Logic of Design, in The Architecture of Form, Cambridge: Cambridge University Press.
    • Matchett, E. (1968) Control of Thought in Creative Works. Chartered Mechanical Engineering 14(4).
    • Nelson, H., Stolterman, E. (2012) The Design Way: International Change in an Unpredictable World, 2nd Cambridge, MA: MIT Press.
    • Papanek, V. (1971) Design for The Rael World: Human Ecology and Social Change. New York: Pantheon Books.
    • Roy, R., (1993). Case Studies of Creativity in Innovative Products Development, Design Studies, Vol. 14, 423-443.
    • Schon, D., (1983). The Reflective Practitioner: How Professionals Think in Action, New York: Basic Books.
    • Schon, D., (1988). Designing: Rules, Types and Worlds, Design Studies, Vol. 9, 181- 190.
    • Sio,U. N., Ormerod, T. C. (2009) Does incubation enhance problem solving? A meta – analytic review. Psychology Bulletin, 135(1), 94-120.
    • Walk, K., (1998). How to Write a Comparative Analysis. Writing Center at Harvard University. Retrieved 29 March, 2016.