جستاری در اعتبار سنجی زیارت امین الله

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

10.22084/dua.2025.30557.1140

چکیده

زیارت امین‌الله، منسوب به امام سجاد(ع)، از متون دعایی مشهور شیعه است که در آن به مقام و منزلت امیرالمؤمنین علی(ع) و نیز مضامین بلند عرفانی و اخلاقی پرداخته شده‌ است. این پژوهش با هدف ارزیابی علمی اعتبار این زیارت به بررسی مصدر، سند و محتوا پرداخته ‌است و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که زیارت امین‌الله تا چه میزان از اعتبار سندی و محتوایی برخوردار است؟ در این پژوهش، پس از بررسی مصدر زیارت و سند آن، ارتباط میان عبارات زیارت با آموزه‌های وحیانی و اصول کلی دین اسلام، از جمله توحید، ولایت، جهاد، صبر، شکر، رضا و خوف از خدا، مورد تحلیل قرارگرفت. این تطبیق نشان داد که چگونه مضامین زیارت امین‌الله، نه‌تنها با قرآن منافاتی ندارد، بلکه شرحی بر مفاهیم عالی آن است. یافته‌های این پژوهش نشان داد که این زیارت با آن‌که از نظر سند و مصدر دچار مشکلاتی بوده، اما از لحاظ صدور و محتوا معتبر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


A Study on the Validity of Ziyarat Aminullah

Abstract:
Ziyarat Aminullah, attributed to Imam Sajjad (AS), is a famous Shiite prayer text that discusses the status and dignity of Amir al-Mu’minin Ali (AS), as well as high mystical and ethical themes. With the aim of scientifically evaluating the validity of this Ziyarat, this study examines its source, chain of transmission, and content. Using a descriptive-analytical method, it seeks to answer the question: To what extent does Ziyarat Aminullah possess documental and content validity? In this study, after investigating the source and chain of transmission of the Ziyarat, the relationship between its phrases and the revealed teachings and core principles of Islam—including monotheism, guardianship (wilayah), jihad, patience, gratitude, contentment, and fear of God—was analyzed. This comparison showed that the content of Ziyarat Aminullah not only does not contradict the Qur’an, but also serves as an exposition of its lofty concepts. The findings of this study indicate that although this Ziyarat faces certain challenges regarding its source and chain of transmission, it is valid in terms of both authenticity and content.

Keywords:
Ziyarat Aminullah, documental validation, content validation, prayer studies, agreement with the Qur’an.

  • قرآن کریم
  • ابن‌‌طاووس، عبد الکریم بن احمد. (بی‌تا). فرحة الغری فی تعیین قبر أمیرالمؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام فی النجف، الشریف الرضی، قم.
  • ابن‌طاووس، علی بن موسی. (1417ق). مصباح الزائر. مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث، قم.
  • ابن‌‌طاووس، على بن موسى. 1414(ق). اقبال‌الاعما. قم: چاپ جواد قیومی اصفهانی.
  • ابن‌‌طاووس، على بن موسى‏.(‌1411 ق‏). مهج الدعوات و منهج العبادات‏. محقق:کرمانى، ابوطالب و محرر، محمد حسن‏، قم: دار الذخائر.
  • ابن‌‌طاووس، على بن موسى. (1406ق). فلاح السائل و نجاح المسائل‏. قم: بوستان کتاب.
  • ابن‌‌طاووس، على بن موسى. (1409ق). الأمان من أخطار الأسفار و الأزمان‏. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏.
  • ابن‌کثیر، عمادالدین اسماعیل. (1420ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • ابن‌مشهدی، محمد بن جعفر. (1419ق). المزار الکبیر. محقق: قیومی اصفهانی، جواد، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  • برقعی، سید ابوالفضل. (بی‌تا). تضاد قرآن و مفاتیح. بی‌نا.
  • پرچم، اعظم؛ عادل‌فر، نازیلا؛ مطیعی، مهدی. (1394ش). «پیامدهای باور به شهود شاهدان و اشتیاق به دیدار خداوند در حیات بشر از منظر قرآن و زیارت امین الله». پژوهشهای اجتماعی اسلامی، (پیاپی ۱۰۶)، شماره ۳، پاییز.
  • جعفری، محمد. علی. (1401ش). «تحلیل مقابله‌ای متن‌شناسی زیارت امین الله و زیارت امام رضا(ع) بر پایه نظریه کنش گفتار سرل». مطالعات ادبی متون اسلامی، 6(23)، پاییز.
  • حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعه. به تحقیق موسسه آل البیت(ع)، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول.
  • حلی، حسن بن علی. (1392ش). رجال ابن داوود، بیروت: منشورات مطبعة الحیدریة،
  • حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (1411ق). رجال العلامة‌ الحلی، تحقیق و تصحیح محمد صادق بحرالعلوم، نجف: دار الذخائر، چاپ دوم.
  • حلی، حسن بن یوسف. (1417ق). خلاصه الاقوال، مؤسسة نشر الفقاهة.
  • حیدری، اقبال‌حیدر. (1386ش). زیارت امین‌الله، تهران: نشر انصاریان.
  • خوئی، سید ابوالقاسم. (بی‌تا). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، قم، مرکز النشر آثار الشیعه.
  • رحمان‌ستایش، محمدکاظم. (1387ش). توثیقات عام و خاص، قم: نشر دانشگاه قرآن وحدیث.
  • زمخشری، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
  • سبحانی، جعفر. (1380ش) کلیات فی علم الرجال. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
  • شبیری زنجانی، سید موسی. (1397ش). «پژوهش‌های رجالی». سال اول، شماره 1.
  • شبیری، محمد جواد، درس خارج، eshia.ir.
  • شهید اول، محمد بن مکی. (1401ق). المزار، محقق: موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر، مدرسة الإمام المهدی (علیه السلام‏)، قم.
  • شهید اول، محمد بن مکی. (1414ق): غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • الصاوی، احمد. (1241ق). کتاب حاشیة الصاوی على الشرح الصغیر بلغة السالک لأقرب المسالک، مصر: دار المعارفالطبعة.
  • صدوق، ابن بابویه، محمد بن على. (1413ق). من لا یحضره الفقیه‏. قم: جامعه مدرسین.
  • صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (1377ش). معانی الأخبار. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • طباطبایی، محمد حسین. (1391ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • طبرسی، احمد بن علی. (1386ق). الاحتجاج. نجف: دارالنعمان.
  • طبرسی، علی بن حسن. (1439ق). کنوز النجاح، قم: مجمع‌ الاما‌م‌ الحسین‌ (ع) العلمی‌لتحقیق‌ التراث‌ اهل‌ البیت‌ (ع)
  • طبرسی، فضل بن حسن. (1414ق). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.
  • طوسی، محمد بن حسن. (1365ش). تهذیب الأحکام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • طوسی، محمد بن حسن. (1404). اختیار معرفة الرجال. قم: آل البیت.
  • ‌طوسی،محمدبن­حسن.(1373ش).رجال الطوسی.تحقیق وتصحیح جواد قیومی‌اصفهانی،قم:دفترنشراسلامی،چاپ سوم.
  • طوسی، محمد بن حسن. (1411ق). مصباح المتهجد و سلاح المتعبد. بیروت: مؤسسه فقه شیعه، چاپ اول.
  • طوسی، محمدبن حسن. (1417ق). الفهرست. قم: مؤسسة نشر الفقاهة.
  • طوسى، محمد بن الحسن. (1390ق). الإستبصار فیما اختلف من الأخبار. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
  • فخر رازی، محمد بن عمر. (1401). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • قرطبی، محمد بن احمد. (1425ق). الجامع لأحکام القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • ‌قمی، شیخ عباس. (بی‌تا). مفاتیح الجنان. مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة.
  • کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی. (1405ق). المصباح. قم:‌ دار الرضی، چاپ دوم.
  • کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی. (1418ق). البلد الامین و الدرع الحصین، بیروت: مؤسسه الاعلمی، چاپ اول.
  • کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی.‌ تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
  • لک‌زایی، رضا. (1403ش). «ارکان نظام سیاسی اسلام در زیارت «امین الله» و «زیارت آل یاسین». حوزه علمیه، شماره ۳۶، بهار.
  • مازندرانی، ابن شهرآشوب. (1376). مناقب ال ابی طالب، نجف: المکتبة الحیدریة.
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1423ق). زاد المعاد. مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت.
  • مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء‌التراث العربی، چاپ دوم.
  • مجموعه مؤلفین. (1404ق). الموسوعة الفقهیة الکویتیة. وزارة الأوقاف والشئون الإسلامیة – الکویت.
  • مزی، یوسف. (1406). تهذیب الکمال، بیروت: مؤسسة الرسالة.
  • مفید، محمد بن محمد. (بی‌تا). الاختصاص، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • مفید، محمد بن محمد. (1413ق). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم: کنگره شیخ مفید.
  • نجاشی، احمد بن علی. (1365ش). رجال نجاشی، قم: دفتر نشر اسلامی، چاپ ششم.
  • نسایی، احمد بن شعیب. (1406ق). کتاب الضعفاء والمتروکین. بیروت: دارالمعرفه.
  • نوری، میرزا حسین. (1415ق). المستدرک الوسائل، قم: آل البیت