تحلیل استعاره‌های جهتی در دعای چهل و هفتم صحیفه سجادیه با رویکرد شناختی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 گروه الهیات، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

چکیده

«استعاره مفهومی» از پدیده‌های نوین در پژوهش‌های زبان‌شناختی است. یکی از انواع این نوع استعاره، «استعاره جهتی» می‌باشد که با مفاهیم مکانی«بالا-پایین»، «پیش-پس»، «دور-نزدیک»، و ... ، سعی در ایجاد پیوند میان یک حوزه مفهومی با دیگر حوزه‌های مفهومی دارد. هدف این پژوهش برنمایاندن نقش بنیادین استعاره مفهومی از نوع جهتی در دعای چهل و هفتم صحیفه سجادیه می‌باشد، و اینکه این استعاره ها بیانگر چه مفاهیم انتزاعی و متعالی هستند و با چه میزان و تنوعی در «صحیفه سجّادیه» که سرشار از معارف هدایتی و مضامین معنوی است، به کار رفته‌اند. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که بیان استعاری امام سجاد (ع) در دعای چهل و هفتم صحیفه سجادیه موجب طرح مفاهیم متعالی در قالب تعابیر متنوع حسی و جهت‌مند شده‌است؛ چنانکه جهات«نزد، نزدیک، پیش روی، روی نهادن، دست گشودن، گرفتن دست، در بر گرفتن، سمت راست، و گستره آسمان‌ها» برای بیان مفاهیم استعاری مثبت، جهات«پایین، روی برگرداندن، پشت دست زدن، رها کردن از دست، فرود آمدن، فرود آوردن، پایین افکندن، انداختن» برای بیان مفاهیم استعاری منفی، و جهات «دور، به سوی، پیش، پس، وسط» به صورت مشترک برای بیان مفاهیم استعاری مثبت و منفی به کار رفته است. همچنین نتیجه حاکی از اثربخشی این شیوه بیانی در انتقال پیام های معنوی و معرفتی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 05 آذر 1403
  • تاریخ دریافت: 05 تیر 1403
  • تاریخ بازنگری: 01 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 05 مهر 1403
  • تاریخ انتشار: 05 آذر 1403