بررسی ادعای وقوع بداء در استجابت دعای حضرت زکریا (ع)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدرسی معارف اسلامی، گرایش مبانی نظری اسلام، دانشگاه شهید بهشتی ، تهران ، ایران

3 استادیار گروه مدرسی معارف اسلامی، دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

به دلیل اهمیت و جایگاه دعا در آیات قرآن کریم و روایات وارد شده از پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) یکی از مسائل اعتقادی که اندیشمندان مسلمان، همواره در مورد آن بحث نموده و به بررسی شبهات ناظر به آن پرداخته‌اند، نحوه استجابت دعا و لوازم کلامی مربوط به آن می‌باشد. اعتقاد به مستجاب‌الدعوه بودن انبیای الهی اقتضای آن را دارد که بپذیریم خواسته‌های آنان از درگاه الهی به استجابت می‌رسد، اما از سویی، ممکن است کسانی چنین بپندارند که در مواردی ادعیه انبیای الهی به اجابت نرسیده است. کسانی راه چاره را در این قبیل موارد تمسّک به آموزه بداء دانسته‌اند. یکی از این موارد که موضوع پژوهش حاضر را به خود اختصاص داده، ناظر به آیات مربوط به تولد و شهادت حضرت یحیی (ع) و ادعای وقوع بداء در استجابت دعای حضرت زکریا (ع) است. این پژوهش با هدف تبیین و تحلیل وجه بداء در آیات مذکور و بررسی انتقادی آن، به روش توصیفی- تحلیلی و انتقادی و با استناد به منابع موجود در کتابخانه‌ها انجام گرفته است و می‌کوشد با تقریر چیدمانی از آیه‌های متعدد قرآن که ناظر به دعاهای حضرت زکریا (ع) و بشارت‌های الهی به استجابت آن‌هاست، مجال طرح آموزه بداء را روشن سازد و بعد از تحلیل دیدگاه قائلان به آن، در نگاهی انتقادی نشان دهد، ادعای وقوع بداء در این ماجرا و استناد به آن برای نشان دادن وجه عدم استجابت دعای حضرت زکریا (ع) ادعایی بی‌مناقشه نیست و ضرورتی هم برای تمسک به این آموزه جهت توجیه عدم استجابت دعای حضرت زکریا (ع) وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Investigating the allegation of the occurrence of bada in response to the prayer of Hazrat Zakaria 

Abstract

One of the issues of belief related to Bada', which Shi'a theologians have discussed and examined, is the doubts surrounding the way of answering supplication and how Bada' relates to it. What is the first issue, and what does it have to do with the answer to prayer? Is there any evidence of the occurrence of Bada' in the Qur'an in answering supplication, and if such verses exist, how can these verses be argued to prove the occurrence of Bada'? Verses that have been argued by the Qa'a'in to [relate to] Bada' are the verses concerning the birth and martyrdom of Prophet Yahya (AS), and the claim that Bada' took place in the following verse. The present research aims to explain and analyze the aspect of Bada' in the mentioned verses using a descriptive-analytical method. Based on the resources available in libraries and related software, after analyzing the views of supporters and opponents of the Bada'i interpretation of these verses, [the research] does not consider citing this story as evidence to prove Bada'.

Keywords: Supplication, Answering supplications, Bada, Verses of Bada, Hazrat Zakariya, Hazrat Yahya (AS)

دوره 3، شماره 5
اسفند 1402
صفحه 79-93
  • تاریخ دریافت: 13 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 10 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 22 فروردین 1403
  • تاریخ انتشار: 27 فروردین 1403