جستاری در رویکردهای اجتماعی سیدبن‌طاووس در کتاب تتمات مصباح

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدرسی معارف گرایش قرآن و متون، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ایران

2 هیأت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

چکیده

مقاله حاضر به بررسی رویکردهای سیدبن‌طاووس به‌عنوان شخصیتی اثرگذار در گسترش و تعمیق فرهنگ دعا در مکتب تشیع در تألیف اثر مهم دعایی خود «تتمات مصباح المتهجد» می‌پردازد. رویکردهایی که علاوه بر شخصیت علمی، معنوی و عرفانی ابن‌طاووس، از جنبه‌های دیگری چون زمان‌شناسی، بصیرت دینی، کنش‌گری اجتماعی- سیاسی به‌جای انزوای اجتماعی و کناره‌گیری از سیاست و جامعه‌گزینی بجای جامعه‌گریزی در شخصیت وی نشأت گرفته است. انتخاب این موضوع به این جهت است که حیات ابن‌طاووس در یکی از مقاطع بسیار حساس تاریخ اسلام -یعنی مقطع سقوط سلسله بنی‌عباس توسط مغولان- قرار داشت و موضع‌گیری و کنش سیاسی و اجتماعی او، نقش مهم و مؤثری در آن مقطع و زمان‌های بعد ایفا کرد و در آن شرایط، نقطه عطفی در حیات مکتب تشیع بود. اما، با این حال در برخی از اظهارنظرها به این عالم فرهیخته، نسبت‌هایی از قبیل انزوای اجتماعی، بی‌توجهی به رسالت الهی عالمان ربانی در قبال جامعه و حتی گرایش به تصوف داده شده است که باید این نسبت‌ها مورد بررسی قرار گیرد. از این رو مسئله‌ی محوری این پژوهش، بررسی رویکردهای اجتماعی و سیاسی او در تألیف اثر دعایی و هم‌چنین، نقد نسبت‌هایی است که به وی داده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

دوفصلنامه (علمی-پژوهشی) دعاپژوهی
دوره 3، شماره 4
شهریور 1402
صفحه 163-180

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 09 مهر 1402
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار