واکاوی شیوه‌های مقابله با نفوذ دشمن در جهاد تبیین مبتنی بر آموزه‌های صحیفه سجادیه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دکتری علوم قرآن و حدیث ، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز

چکیده

جهاد تبیین یک نوع جهاد فرهنگی است که در عرصه‌ی جنگ نرم، از اهمیت والایی برخوردار است. در تهاجم نرم که دشمن از طریق وارونه‌نمایی یا تحریف‌نمودن حقایق و ارزش‌های جامعه‌ی هدف، قصد دارد باور و نگرش آن جامعه را با افکار و اهداف خود، هم‌سو سازد. کارآمدترین ابزار برای مقابله، «جهاد تبیین» است؛ چرا که، رسالت این نوع جهاد، پرده برداشتن از حقایقی است که دشمن تلاش دارد آن‌ها را پنهان سازد. در این پژوهش، تلاش بر آن است تا با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی شیوه‌های مقابله با نفوذ دشمن از طریق این ابزار، در کتاب شریف صحیفه سجادیه پرداخته شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آنند که آموزه‌های امام سجاد (ع) در این کتاب شریف، افزون بر جنگ سخت، در جنگ‌شناختی و از طریق ابزار جهاد تبیین، نیز  قابل استفاده هستند. مطابق با این آموزه‌ها، شیوه‌های مقابله با نفوذ دشمن در بیانات آن حضرت را می توان به دو بخش دفاعی و تهاجمی تقسیم نمود که هر یک از این بخش‌ها، نیز دارای مؤلفه‌هایی می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Analyzing the methods of dealing with the influence of the enemy in the explanation jihad based on the teachings of the Sahifah Sajjadiyeh

Seyyede Haniye Momen[1]

 

Abstract

Explanation Jihad is a kind of cultural Jihad, which is very important in the field of soft war. In the soft attack, when the enemy, through inverting or distorting the facts and values of the target society, intends to align the belief and attitude of that society with his thoughts and goals, the most efficient tool to confront, uncover and remove the dust from the facts is Jihad. These are facts that the enemy tries to hide in various ways. Attempting to confront the enemy through this tool, which is called "explanatory jihad", has a special place in Islamic sources. This research aims to investigate the methods of dealing with the influence of the enemy through the tool of "explanatory jihad" in Safiha Sajjadiyeh by using the descriptive-analytical method. The findings of the research indicate that based on the teachings of Sahifa Sajjadiyeh, the methods of dealing with the enemy's influence through this tool can be investigated in two parts, defensive and offensive. Among these methods in the defense sector, it is possible to point out enemy knowledge, increasing insight, promoting the culture of anti-enemy and strengthening faith. In the offensive sector, strategies such as disarmament, demoralization, intimidation and threats of the enemies and making them busy with each other play important roles in this field.

Keywords: Explanation Jihad, Imam Sajjad, Sahifah Sajjadiyeh, influence, enemy, cognitive warfare

 

[1]- Doctoral student of Quran and Hadith sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, Shiraz University, hmomen25@yhoo.com

  • فهرست منابع

    • قرآن کریم.
    • نهج‌البلاغه. (1387ش). ترجمه محمد دشتی. قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمومنین (ع).
    • صحیفه سجادیه. (1388ش). ترجمه حسین انصاریان. قم: دارالعرفان.
    • ابن فارس أحمد بن فارس بن زکریاء القزوینی الرازی، أبو الحسین. (1399ق)، معجم مقاییس اللغة، بیروت: دارالفکر.
    • ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
    • احمدیان، علی اکبر. (1394ش). «نظریه نفوذ؛ تبیین ماهیت انواع نفوذ و رابطه آن‌ها با دستگاه چهار طیفی تهدید با بهره‏گیری از دیدگاه‌ها و بیانات امام خامنه‌ای (حفظه الله)». آفاق امنیت. دوره 8، شماره 28، صص35-68.
    • اخوان کاظمی، بهرام (1386ش). «دکترین و سیاست‌های دفاعی-امنیتی در صحیفه سجادیه». سیاست دفاعی. دوره 16، شماره 61، صص119-152.
    • اسکندری، حمید. (1390ش). جنگ روانی و جنگ رسانه. تهران: بوستان حمید.
    • انصاریان، حسین. (1389ش). تفسیر و شرح صحیفه سجادیه. قم: دارالعرفان.
    • آخوندی، مصطفی؛ نصیری، محمد. (1386ش). جهاد در آینه روایات. قم: زمزم هدایت.
    • باقری چوکامی، سیامک. (1401ش). جهاد تبیین در شرایط تهاجم ترکیبی دشمن. قم: زمزم هدایت.
    • برنجکار، رضا. (1391ش). روش‌شناسی علم کلام: اصول استنباط و دفاع در عقاید. قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
    • جمعی از نویسندگان. (۱۳۶۰ش). جنگ و جهاد در قرآن. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
    • جمعی از نویسندگان. (1387ش). عوامل پیروزی و شکست در جنگ. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
    • راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق)‏، المفردات فی غریب القرآن‏. بیروت: دار القلم- الدار الشامیة.
    • رهبر، محمدتقی. (1386ش). آیین جهاد در صحیفه سجادیه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
    • سلطانی، مرتضی. (1397ش). «راهکارهای مقابله با نفوذ دشمن از منظر قرآن کریم». بلاغ مبین، دوره 12، شماره 56 و 57، صص115-136.
    • طریحی، فخرالدین بن محمد. (1375ش). مجمع البحرین. تهران: مرتضوی.
    • عراقی، عبدالله؛ بیدگلی، محمد؛ رجبی ده‌برزوئی، اصغر. (1401ش). «واکاوی اهداف جنگ‌شناختی دشمن و راه‌کارهای تاب‌آوری مقابله با آن با تأکید بر آموزه‌های قرآن». فصل‌نامه علمی مطالعات دفاع مقدس. دوره 8، شماره 4، صص141-160.
    • عطاء الله، محسن. (۱۳۹۲ش). روش‌های توان افزایی در سختی‌ها. قم: مؤسسه علمی‌فرهنگی دار الحدیث.
    • عمانی، مهدی؛ پور قهرمانی، بابک؛ بیگی و همکاران. (1401ش). «جهاد تبیین؛ راهبردی پیش‌گیرانه در قبال تفکر اجباری ناشی از فناوری‌هارپ». رهیافت‌های نوین مدیریت جهادی و حکمرانی اسلامی. دوره 2، شماره 1، صص26-42.
    • غرسبان روزبهانی، مرتضی. (1395ش). «نفوذ و رخنه (1) بررسی ابعاد نفوذ دشمن؛ نفوذ فرهنگی». مبلغان. دوره 18، شماره 208، صص51-60.
    • کوشکی، محمدصادق. (1401ش). «جهاد تبیین: چیستی چرایی و چگونگی». ماهنامه پاسدار اسلام. دوره 42، شماره 477 و 478، صص36-37.
    • گرجی ازندریانی، مهدی؛ حاجی عبدالباقی، مریم (1400ش). «ابعاد و شیوه‌های نفوذ راهبردی دشمن در سامانۀ «نگرشی» نظام دینی از منظر آموزه‌های قرآنی- روایی. مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی. شماره 87، صص515-540.
    • مرسلی، فاطمه. (1391ش). «جنگ نرم و دیپلماسی عمومی با تأکید بر ارتباطات آموزشی- فرهنگی». مطالعات عملیات روانی. دوره 10، شماره 34، صص171-190.
    • مهدوی، رحمت. (1401ش). «تحلیل، جهاد تبیین: موضوعات و الزامات راهبردی». دیده‌بان امنیت ملی. دوره 122، شماره 122، صص19-30.
    • نصیری فرد، عباس. (1401ش). مفاهیم، تکنیک‌ها و مهارت‌های جهاد تبیین بر پایه مدل ساختاری و مفهومی. قم: دفتر نشر معارف.
    • یگانه‌مقدم، طاهره. (1397ش). مبانی قرآنی و روایی دعای چهل و نهم صحیفه سجادیه با محوریت دفع کید دشمن. پایان‌نامه کاشناسی ارشد. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی