تحلیل گفتمان انتقادی دعای چهل‌و‌نهم صحیفۀ سجادیه با تکیه بر الگوی هاج و کرس

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

2 دانشجوی دوره دکتری رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

چکیده

ادعیۀ صحیفۀ سجادیه به‌ عنوان منبع عظیمی از تعالیم روح‌بخش حیات بشری، تعالی‌دهندۀ نگرش‌ها و عمل‌کردهای فردی و اجتماعی در راستای ایجاد گفتمان‎‌های توحیدی با هدف تحقق حاکمیت حق است. تحلیل گفتمان انتقادی از مهم‌ترین رویکرد‌های نوین در حوزۀ زبان‌شناسی و ابزاری پرکاربرد و میان‌رشته­ای ‌است که در راستای استفادۀ نظامند به بازتولید مفاهیم ایدئولوژیک و قدرت در بافت‌های سیاسی‌اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته ‌است. «هاج» و «کرس» از جمله زبان­ ناسانی هستند که با تکیه بر همین اصل، الگویی زبان­شناختی و روش­مند، متشکل از چهار مولفۀ نام­دهی، اسم­سازی، مجهول در برابر معلوم و جملات کنشی در برابر اسنادی ارائه کرده­اند. این پژوهش به‌روش تحلیل گفتمان انتقادی و با هدف تبیین جهت­گیری­های ایدئولوژکی حاکم بر متن در دعای چهل‌ونهم صحیفۀ ‌سجادیه به بررسی فرآیند ساختارهای گفتمان­مدار بر اساس این نظریه پرداخته است. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که فراوانی جمله‌های انتقالی در کلام امام چهارم علیه‌السلام نشان‌گر جریان زنده دعا در ارتباط با تکالیف فردی و مسؤولیت‌های اجتماعی‌است. آرایش مختلف زبانی و وجود زبان استعاری در این دعا، جهت‌گیری‌های گوناگونی را در مقابله با گفتمان نظام سلطۀ اموی نشان داده ‌است. از جمله نتایج این پژوهش وجود مؤلفۀ اسم‌سازی در دعای مذکور در جهت معرفی، اثبات و استقرار پایه‌های اصلی نظام حاکمیت حق است. امام سجاد (ع) در این دعا سعی در مقابله و خنثی­سازی گفتمان باطل و معرفی و جایگزینی گفتمان حق هم­چنین، معرفی و رشد عناصر جامعۀ توحیدی در ایصال به حاکمیت نظام حق دارد.

کلیدواژه‌ها


Analysis Critical discourse The forty-ninth prayer Sajjadiyeh's book Based on Hodge and Kress model

Ruhollah Sayadinejad*[1], Rahman Nawazani[2]

 

Abstract

Critical Analysis Your wisdom and ability are a source of political and social insight to benefit from the decision of your country. Hajj and Kars are the phrases of the genitive language, which are based on the origin of the language. This is his Kurdish opinion And. This is a critical analysis of Gaftman, with the aim of showing the direction of a different ideology that Gaftman has chosen. ‌The basis of this theory is based on its validity. This is a phrase that is used as a phrase in a transitional sentence in the speech of Imam Chaharam, peace be upon him, in order to use the flow of language in connection with individual costs and social responsibilities. The various Arab tribes and the presence of a metaphorical tribe in this place led to a change in the nature of the country in order to confront the Umayyad regime for the sake of Dadast. In summary, the results of this are that the existence of an author with the name Sazi in a propaganda book mentioned in a religious context is proving and stabilizing the origins of the rightful government system. Imam Sajjad (peace be upon him) called for a confrontation with a hermaphrodite and a hermaphrodite, which is false and cognitive, and the truth is that they have lost their knowledge and the rationality of the elements of a Tawhidi university in the receipt of the ruling system of Haq Dar.

keywords: Gaftman's critical analysis, he argued and devoted, name, name, Sajjadi newspaper, propaganda, Chehlonhom.

 

[1]- Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Kashan University, saiiadi57@gmail.com

[2]- PhD student in Arabic language and literature at Kashan University

فهرست منابع
منابع فارسی:
- علی‌ابن‌الحسین (ع). (1397). صحیفۀ سجادیه، تهران: انتشارات آیین‌دانش
- آقاگل­زاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی، تکوین تحلیل گفتمان در زبان­شناسی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- جفریز، لسلی. (1402). سبک شناسی انتقادی. مترجمان:  علیرضا نبی لو و فرسته دادخواه. تهران: انتشارات امیرکبیر.
-سلطانی، علی­اصغر. (1392). ﻗﺪرت، ﮔﻔﺘﻤﺎن و زﺑﺎن. ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﻧﯽ.
- عضدانلو، حمید. (1389). گفتمان و جامعه. تهران: انتشارات نی.
- یارمحمدی، لطف الله. (1383). گفتمان­شناسی رایج و انتقادی. تهران: انتشارات هرمس.
نشریات:
- چاوشیان، حسن. (1386). زبان­شناسی و تحلیل گفتمان. ادب­پژوهی. ش4. زمستان و بهار 1386. ص117-140.
- میرفخرایی، تژا. (1388). تحلیل گفتمانی در بازاندیشی سیاسی. فصل­نامه­ی سیاست. دوره 39. شماره1. ص 66-57.          
منابع عربی:
- ابن­عقیل، بهاءالدین عبدالله. (1441). شرح ابن عقیل علی الفیة ابن­مالک. لجنة إعداد وتطویر المناهج بالأزهر الشریف. الأزهر الشریف.
 - شومان، محمد. (2007). تحلیل الخطاب االعالمی: أطر نظریة و مناهج تطبیقیة. ط3. القاهرة. الدارالمصریة اللبنانیة.
- عبدالکریم، جمعان. (2016م). من تحلیل الخطاب الى تحلیل الخطاب النقدی. مناهج ونظریات. عمان. دار کنوز معرفة للنشر والتوزیع.
 منابع لاتین
- Allen, W. (2006). Australian Political Discourse: Pronominal Choice in Campaign Speeches. The 2006 Conference of the Australian Linguistic Society
­- Anders, P. & Bos. C. (1986). Semantic feature analysis: An interactive strategy for vocabulary development and text comprehension, Journal of Reading, 29, 610-676.
- Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press.
-Fairclough. N. (1993). Critical discourse analysis and the marketization of public discourse: the universities. Discourse & Society.4. 133-168.
- Fairclough. N. & Wodak. R. (1997). Critical Discourse Analysis. In T. Van Dijk (Eds). Discourse as social interaction: A multidisciplinary introduction (Vol 2, pp. 258-84). London: Sage Publications Ltd.
-Hodge. R and Kress. G.(١٩٩٦). Language as Ideology. Great Britain: Redwood books.
- Jørgensen, M. & Phillips. L. (2002). Discourse Analysis as Theory and Method. London: Sage Publication.
- NØrgaard, N. et al. (2010). Key Terms in Stylistics. London & New York: Continuum.
- Van Leeuwen, Theo. (2008) Discourse and Practice. New Tools for Critical Discourse Analysis. Oxford university press