دلالت های صحیفه سجادیه بر مسئله کمیّت جمعیت و دیدگاه مستنبط از آنها

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران

چکیده

جمعیت و مسائل مرتبط با آن، از دیرباز مورد بحث­ و بررسی دانشمندان علوم اجتماعی بوده­ است. منابع معارف اسلامی که یکی از آن­ها «صحیفة سجادیه» است، نیز در این‌باره فرازها و دلالت­هایی درخور توجه دارند. شیوة این پژوهش، اسنادی موردی،‌عمدتاً ناظر به صحیفة سجادیه است و روش داوری آن، اجتهادی ـ تفسیری و شاخص مورد تمرکز عبارت است از: تعداد فرزندان. هدف از این پژوهش، بررسی دلالت­های صحیفة سجادیه بر مسئلة کمیت جمعیت و کشف دیدگاه امام سجاد علیه­ السلام در این­باره است. اهم نتایج این پژوهش، عبارتند از: فرزندخواهی فراوان، سپاسگزاری از خداوند به­ خاطر اعطای فرزندان فراوان، طلب وسعت روزی در پیری و درخواست محرومیت دشمنان از توان فرزندآوری. فرازهای مستقیم صحیفه بر مطلوبیت فرزندآوری فراوان هستند. درحالی­که، دلالت ادبی جمع «وُلد» و «اولاد»، راز کم شمار بودن فرزندان برخی از مسلمانان، جهت­ دهی الهی به گرایش­ ها و رفتارها، همراه ساختن علم با عمل، فرمان­برداری به اعضا و جوارح برخی از دلالت­ های جمعیتی غیرمستقیم در صحیفه بر این مطلوبیت هستند. برخی دیگر از این دلالت­ ها عبارتند از: استفاده از فرصت­ها، به کمال رساندن هر فضیلت، درخواست برترین تقدیرها، نعمت­های بالاتر و فراوان شدن مرزبانان. نتیجة مطالعه و بررسی این فرازها ـ خصوصاً با انضمام سیرة فرزندآوری اهل­بیت علیهم ­السلام ـ آن است که از منظر امام سجاد علیه­ السلام، فرزندآوری فراوان مسلمانان در حد توان خانواده ­ها، مطلوب اسلام است؛ یعنی، مطلوب است هر خانواده به هر مقدار که می­ تواند فرزندان بیشتری بیاورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

دوفصلنامه (علمی-پژوهشی) دعاپژوهی
دوره 3، شماره 4
شهریور 1402
صفحه 18-38

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 تیر 1402
  • تاریخ بازنگری: 01 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 24 شهریور 1402
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار