فرایند و مکانیزم تاثیر دعا بر کاهش اضطراب و افسردگی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

چکیده

تاثیر دعا در درمان بیماری ها و رفع مشکلات روانی همچون اضطراب و افسردگی همواره در ادیان الهی، تحقیقات بین رشته ای (روان شناسی، پزشکی و دینی) و کلام بزرگان مورد تایید و تاکید قرار گرفته است، اما اینکه فرایند و مکانیزم اثرگذاری چیست و هنگام دعا چه اتفاقی و چه فعل وانفعالی رخ می دهد که برون داد آن، درمان بیماری و رفع اضطراب و افسردگی می شود؟! جایش در تحقیقات موجود خالی است لذا این تحقیقِ توصیفی – تحلیلی با روش گردآوری کتابخانه ای، با هدف بررسی و تبیین این فرایندها صورت گرفت.
حسب یافته ها از منظر روان شناختی - دینی، مواردی چون: معنادهی به زندگی و هویت یابی؛ امیدآفرینی و شوق زیستن؛ اتصال به قدرت عظیم خداوندی و پیدا کردن حامی؛ احساس ارزشمندى و نشاط؛ تخلیه هیجانی؛ خنثی کردن اثرات مراحل چهارگانه بیماری؛ تاثیر غیرمستقیم با تقویت اعتقادات؛ تاثیرات دعا از جنبه پزشکی، به عنوان تبیین هایی از مکانیزم تاثیر دعا بر اضطراب و افسردگی قابل ارائه هستند.

کلیدواژه‌ها


The process and mechanism of the effect of prayer on reducing anxiety and depression

Mohammad javad valizadeh[1]

Abstract

The effect of prayer in treating diseases and psychological problems such as anxiety and depression has always been confirmed and emphasized in the divine religions, interdisciplinary research (psychology, medicine and religion) and theology, but what is the process and mechanism of action and What happens during prayer and what interaction occurs that results in the treatment of illness and the elimination of anxiety and depression?! There is no place for it in the existing researches, so this descriptive-analytical research was done with the method of library collection, with the aim of examining and explaining these processes.

 According to the findings, from the psychological-religious point of view, the following explanations can be provided: 1. Meaning to life and identity 2. Creating hope and enthusiasm for living 3. Connecting to the great power of God and finding a supporter 4. Feeling valuable and cheerful 5 Emotional discharge 6. Neutralizing the effects of the four stages of the disease 7. Indirect effect by strengthening beliefs 8. The effects of prayer from the medical point of view of the world.

Keywords: prayer, prayer therapy, illness, anxiety, depression

 

[1]- Academic staff member (assistant professor) of the Secretariat of the Supreme Council of Cultural Revolution, Tehran

  • فهرست منابع

    • قرآن کریم.
    • صحیفه سجادیه. (1370). ترجمه عبدالمحمد آیتی. تهران. سروش.
    • آیت اللهی. محمدتقی. (1388). بهداشت در صحیفه سجادیه. پایگاه تخصصی صحیفه سجادیه.
    • ابن فارس. احمد. (1415). معجم المقاییس فی اللغة. تحقیق شهاب الدین ابوعمرو. بیروت. دارالفکر.
    • ابن منظور. محمد بن مکرم. (1426). لسان العرب. بیروت: مؤسسة اعلمی فی المطبوعات.
    • اعتمادی. عذرا. (1384). ایمان و معنویت در مشاوره و روان درمانی. مجله تازه های روان درمانی. سال 10. شماره 35 و 36. ص132-146.
    • ام رابین دیماتئو. (1379). روان شناسی سلامت. ترجمه سید مهدی موسوی اصل و دیگران. تهران. انتشارات سمت.
    • برک. لورای. (1390). روان‌شناسی رشد از نوجوانی‌ تا‌ پایان‌ زندگی. ترجمۀ سید یحیی محمدی. جلد دوم. چاپ دوازدهم. تهران. انتشارات ارسباران.
    • بوترابی. خدیجه. (1382). وجوه مشترک بهداشت روانی در ادیان توحیدی و کتب مقدس. مجموعه مقالات اولین همایش نقش دین در بهداشت روان. نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه ها.
    • بنسون. هربرت. (1386). آرامش بیکران (مدیتیشن خلاق.بازیابی گنجینه نهان شده). مترجم: رضا جمالیان. انتشارات نسل نواندیش.
    • پویای. آپارناچاتو. (1383). خرد معنوی. ترجمه مینا اعظامی. تهران. نسل نو اندیش.
    • تهانوى. محمد علی. (1996). کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم. بیروت. مکتبة لبنان ناشرون.
    • جهانگیر. اکرم؛ (1388). کاربخش. مژگان و جعفری. سمیه. نقش دعا در ارتقای سلامت: چشم اندازی بر سیره نبوی و مستندات جدید. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال 3. شماره 9. ص153-154.
    • جهانگیر. اکرم. (1387). مفتون. فرزانه. اثر دعا درمانی بر هموگلوبین و فریتین بیماران مبتلا به تالاسمی. فصلنامه پایش. سال 7. شماره 28. ص 363-367.
    • جیمز. ویلیام. (1387). دین و روان. مترجم: مهدی قائنی. انتشارات دارالفکر.
    • حلی. ابن فهد. (1429). عدة الداعی و نجاح الساعی. قم. انتشارات عترت.
    • خسروی. زهره. (بی­تا). روان درمانی داغ دیدگی. انتشارات نقش هستی.
    • خلیلی. فاطمه؛ ایزانلو. طاهره و آسایش. حمید. (1389). ارتباط نگرش و رفتارهای مرتبط با دعاکردن و سلامت روان. دانشکده پرستاری و مامایی بویه گرگان. سال 7. شماره 12. ص55-56.
    • داداشی حاجی. مهدی. (1389). اثربخشی دعا درمانی بر سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه افسری امام علی(ع). فصلنامه مدیریت نظامی. سال 10. شماره 40. ص 13-17.
    • دادستان. پریرخ. (1382). روان‌شناسی مرضی تحولی. تهران. سمت. ج 1.
    • دباغی. پرویز. (1388). بررسی نقش معنویت و مذهب در سلامت. مجله دانشکده پیراپزشکی ارتش اسلامی ایران. سال 4. شماره 6. ص1-4.
    • دیلمی. حسن بن محمد. (1412). ارشاد القلوب. انتشارات شریف رضی.
    • رحمانی. فرزانه. (1393). نقش و تاثیر دعا بر سلامت جسمی و روحی انسان در دین اسلام و مسیحیت. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
    • روزنهان. دیوید. (1379). آسیب‌شناسی روانی. تهران. ارسباران. ج 2.
    • سبحانی­نیا. محمد. (1390). آثار تربیتی و روان شناختی دعا. راه تربیت. فصلنامه در عرصه فرهنگ و تربیت. سال 6. شماره 15. ص46-48.
    • سلیمانی سروستان. لیلا و بذرگر. محمدحسین. (1392). نقش نماز در تقویت بهداشت روانی. ماهنامه آموزشی تربیتی پیوند. سال 33. شماره 404. ص 43-45.
    • سهرابی. حمیدرضا. (۱۳۹۷). تاثیرات سبک زندگی اسلامی بر بهداشت روانی خانواده از منظر آیات و روایات اسلامی. فصلنامه سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت. سال ۳. شماره 9. ص 45-47.
    • شجاعی. محمدصادق. (1388). دعا و سلامت روان. مرکز پژوهش های اسلامی صداوسیما.
    • شریفی. حمیدرضا. (1393). آرامش روانی در پرتو ایمان به خدا. تهران. نشر پژوهه تبلیغ.
    • صادق‌نیا. محراب و قربانی. فاطمه. (1397). مهم‌ترین مضامین ادعیه شیعی و مسیحی. مجله پژوهش های ادیانی. دوره 6. شماره 12. ص 29-43.
    • صانعی. مهدی. (1382). بهداشت روان در اسلام. قم. انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
    • طباطبائی. محمدحسین. (1363). المیزان فی التفسیر القرآن. ترجمه: جمعی از محقّقین. تهران. مرکز نشر فرهنگی رجاء.
    • طبرسی. حسن بن فضل. (1412). مکارم الاخلاق. قم. انتشارات شریف رضی.
    • فروم. اریک. (1379). جزم اندیشی مسیحی و جستاری در مذهب. روان شناسی و فرهنگ. ترجمه: منصور گودرزی. تهران. مروارید.
    • فعالی. محمدتقی. (1396). دعا و نیایش در سبک زندگی اسلامی. تهران. نشر الکترونیکی راسخون: https://rasekhoon.net/article/show/1289721
    • فیومی. احمد بن محمد. (1414). المصباح المنیر. قم. دار الهجره.
    • فلاحی. معصومه و اسدی. الهه. (1395). اثربخشی مثبت‌اندیشی و دعا بر اضطراب و افسردگی جوانان 17 تا 19 ساله. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. سال 17. شماره 65. ص 120-124.
    • قربانی. نیما. (1393). روان درمانگری پویشی فشرده و کوتاه مدت. مبادی و فنون. تهران. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
    • قریشی راد. فخر السادات. (1382). نقش مذهب و رویارویی مذهبی در بهداشت روانی- اسلام و بهداشت روانی. (مجموعه مقالات. جلد 2). نشر معارف. ص249 – 257.
    • قمی. عباس. (1373). مفاتیح الجنان. ترجمه مهدی الهی قمشه ای. تهران. ناهید.
    • قهاری. شهربانو وهمکاران. (1396). راهبردهای مقابله ای معنوی برای بیماران مبتلا به سرطان. انتشارات رشد.
    • کارل. آلکسیس. (1358). نیایش. ترجمه محمدتقی شریعتی. تهران. حسینیه ارشاد.
    • کارنگى. دیل. (بی­تا). آیین زندگى. مترجم: مهناز بهرنگی. نشر شبگیر.
    • کرمی. جهانگیر و همکاران. (1385). بررسی روابط ساده و چندگانه ابعاد جهت گیری مذهبی با سلامت روانی در دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه. مجله علوم تربیتی و روانشناسی. دوره 13. شماره 77. ص34-35.
    • مجلسى. محمدتقی. (1403). بحارالانوار. بیروت. دار احیاء التراث العربى.
    • مرعشی و همکاران. (1396). اولین همایش سلامت جسم و روح از منظر قرآن و علوم.
    • مصطفوى. حسن. (1374). التحقیق فی کلمات قرآن الکریم. تهران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
    • مکارم شیرازی. ناصر و دیگران. (1374). تفسیر نمونه. تهران. دارالکتب الاسلامیة.
    • میرشکاری. جواد. (1385). فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. دفتر چهارم. تهران. انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
    • نجاتی. محمد عثمان. (1391). قرآن و روانشناسی. مترجم: عباس عرب. بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. چاپ نهم.
    • یعقوبی. حسن و همکاران. (1391). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری و روان درمانی مذهبی معنوی با تاکید بر آموزه های اسلامی بر کاهش اضطراب. تحقیقات علوم رفتاری. دوره 10. شماره 20. ص100-104.
    • Dossey, B. M., Keegan, L., & Guzzetta, C. E. (2004). Pocket guide for holistic nursing. Jones & Bartlett Learning.