بصیرت‌افزایی در نظام اعتقادی و سیاسی امام سجاد (ع) با تأکید بر دعای 27 صحیفۀ سجادیه

دعای بیست و هفتم صحیفۀ سجادیه، یکی از ادعیه­ هایی است که امام سجاد (ع) برای مرزداران و مرزبانان دعا فرموده است. امام (ع) در این دعای ارزشمند به اصول و نکاتی پیرامون جنگ و جهاد؛ ویژگی و خصایص فرماندهان و مرزبانان؛ اهمیت مرزداری و وظایف مهم مرزبانان و... در قالب و روش دعا اشاره فرموده است. یکی از فرازهای مهم حضرت (ع) درخواست بصیرت ­افزایی برای نیروهای مسلح می­باشد: «وَ عَرِّفْهُمْ مَا یجْهَلُونَ وَ عَلِّمْهُمْ مَا لَا یعْلَمُونَ وَ بَصِّرْهُمْ مَا لَا یبْصِرُونَ»؛ «آن‎چه را نمی­ دانند و از آن بی­ خبرند و یا بصیرت نسبت به آن ندارند آگاه شان فرما». از این فراز دعا و سیرۀ علمی و عملی امام سجاد (ع) روشن می­ گردد، بصیرت ­افزایی و افزایش آگاهی و بینش افراد مورد عنایت امام سجاد (ع) بوده است، زیرا دوران امامت حضرت سجاد (ع) مصادف با یکی از سیاه‌ترین ادوار حکومت تاریخ اسلام بود. گرچه پیش از آن نیز حکومت اسلامی دست­خوش انحراف گشته و به یک حکومت استبدادی و خودکامه تبدیل شده بود، اما تفاوت زمان امام چهارم (ع) با ادوار سابق چنان بود که سردمداران حکومت، به صورت آشکارا و بدون هیچ­گونه پرده‌پوشی، به مقدسات اسلامی دهن‌کجی می­ کردند و آشکار اصول اسلامی را زیر پا می­ گذاشتند و هیچ‌کس هم جرأت کوچک‌ترین اعتراض نداشت. در این فضای غبارآلود امام سجاد (ع) در قالب دعا، گریه، عزاداری، مناجات و خطبه­ ها به بصیرت‌افزایی پرداختند. در این مقاله سعی شده است به بصیرت‌افزایی در دو حوزۀ اعتقادی و سیاسی باتوجه به دعای 27 صحیفۀ سجادیه اشاره شود. امام (ع) در نظام اعتقادی خویش به بصیرت ­افزایی در مسائل اعتقادی مانند: خداشناسی؛ انسان­ شناسی؛ فرجام­ شناسی؛ تعلیم معارف دینی؛ موضوع امامت و پاسخ به مسائل و شبهات سیاسی بپردازد. همچنین در بُعد سیاسی به موضوعاتی هم­چون: ضرورت بصیرت در نیروهای مسلح؛ دشمن‌شناسی؛ تشخیص حق از باطل؛ بیداری اسلامی؛ افشای چهره و ماهیت دشمنان اسلام توجه شده است. نویسنده، با طرح این سؤال که: «بصیرت ­افزایی در نظام اعتقادی و سیاسی امام سجاد (ع) چه جایگاهی دارد؟»، به روش توصیفی - تحلیلی، درصدد آن هستند به اهداف مقاله، برسند.