1
استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا
2
دانش آموختة دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا
چکیده
چکیده اصطلاح تعادل زیباییشناختی ('Aesthetic Equivalence) به معنای ایجاد تعادل منطقی در ترجمۀ متن مبدأ و مقصد است که یکی از مفاهیم اساسی در مطالعات ترجمه به شمار میرود. ولفگانگ آیزر (Wolfgang Iser) متفکر و زبانشناس آلمانی از برجستهترین نظریهپردازان در زمینۀ تعادل زیباییشناختی میباشد. او معتقد است که عدم بهکارگیری تعادل در ترجمه باعث واکنشهای دریافتی گوناگون مخاطبان از متن شده و خواننده از درک نکات زیباییشناختی متن ترجمه و متن اصلی باز میماند. هدف تعادل زیباییشناختی برقراری تعادل میان دو متن ادبی است به نحوی که درجۀ تفسیرپذیری دو متن یکسان باشد. صحیفۀ سجّادیه از مهمّترین ادعیۀ شیعه به شمار میرود که امام سجّاد (ع) مناجاتها و نیایشهای خود را در آن آورده است. در این میان، دعای چهل و هفتم در موضوع روز عرفه از اهمیّت و جایگاه ویژهای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف شناخت تعادل زیباییشناختی متن اصلی و متن ترجمه و میزان توجه مترجمان به این مقوله چهار فراز از ترجمۀ آقایان الهیقمشهای، موسوی گرمارودی، انصاریان و آیتی از دعای چهل و هفتم را به صورت هدفمند انتخاب نموده و با استفاده از روش تحلیل محتوا و با رویکرد انتقادی عملکرد مترجمان را مورد سنجش قرار داده است. تحلیلی که از ترجمۀ چهار فراز منتخب صورت گرفت نشان داد که مفاهیمی همچون تفسیرپذیری متن ترجمه، استعاره و پویایی معنا، از سوی هر چهار مترجم مورد توجّه بوده است. مفهوم تفسیرپذیری متن، در ترجمههای الهیقمشهای و انصاریان همراه با رویکرد تصریحسازی است و در ترجمههای آنها بیش از متن اصلی خلأهای موجود در متن مبدأ پر شده است. در مقابل استعارات در ترجمههای آیتی و گرمارودی از پویایی بیشتری برخوردار است.